Ἁγίου Νεκταρίου
Οἱ δοκιμασίες ὁδηγοῦν σέ τελειότητα. Ἄνθρωπος πού δέν δοκιμάζεται, δέν εὐδοκιμεῖ. Ἄνθρωπος πού δέν δοκιμάζεται, δέν ὑψώνεται πάνω ἀπό τό γήινο ἔδαφος, ἐκεῖ ὅπου στηρίζεται ἡ κλίμακα τῶν ἀρετῶν πού φτάνει μέχρι τόν οὐρανό. Οἱ δοκιμασίες σέ ὅσους ἀγαποῦν τόν Θεό, ἀποβαίνουν παιδαγωγίες πού ἐκπαιδεύουν τήν ψυχή στήν ἀγάπη πρός τήν φιλοσοφία, στήν ἀγάπη πρός τήν ἀλήθεια. Ὁ χριστιανισμός χειραγωγεῖ πρός τήν ἀληθινή φιλοσοφία, γιά τήν ὁποία ὁ χριστιανός θά ’πρεπε νά ἀγωνίζεται, καθότι ὁ ἀφιλοσόφητος, αὐτός δηλαδή πού δέν ἔχει ἀγάπη πρός τήν ἀλήθεια, δέν φτάνει στό μέτρο τῆς τελειότητας στό ὁποῖο ὀφείλει νά φτάσει. Ἄν ὅλοι οἱ χριστιανοί ἔχουν ὑποχρέωση νά γίνουν φίλοι τῆς θείας γνώσης, ὥστε νά ἀποβοῦν τέλειοι σύμφωνα μέ τήν ἐντολή τοῦ Κυρίου, πόσω μᾶλλον ὅσοι τήν ἀγάπησαν καί ἀφοσιώθηκαν σ’ αὐτήν. Ἐάν, λοιπόν, οἱ δοκιμασίες εἶναι παιδαγωγοί πρός τήν φιλοσοφία, ἡ δέ φιλοσοφία προάγει στή χριστιανική τελειότητα, συμπεραίνουμε ὅτι εἶναι ἀναγκαῖες οἱ δοκιμασίες.
Οἱ δοκιμασίες πού παιδαγωγοῦν στή φιλοσοφία, παιδαγωγοῦν καί στήν ὑπομονή, ἐπειδή ἡ ὑπομονή εἶναι ἐκ φύσεως ἀδελφή τῆς φιλοσοφίας. Γι’ αὐτό, κανείς ἀληθινός φιλόσοφος δέν εἶναι ἀνυπόμονος, οὔτε ὁ ἀνυπόμονος μπορεῖ νά γίνει φιλόσοφος. Οἱ δοκιμασίες πράγματι δοκιμάζουν τόν θεμέλιο λίθο τῶν ἀρετῶν, πού εἶναι ἡ ὑπομονή. Ἡ ὑπομονή εἶναι αὐτή πού μᾶς εἰσάγει στή σωτηρία. Γιά τόν λόγο αὐτό, ὁ χριστιανός πού ἀγαπᾶ τήν ἀλήθεια, ὄχι μόνο δέν ἀποθαρρύνεται, ἀλλά ἔχει θάρρος, ὑπομένει καί χαίρεται. Ὄντως χαίρεται ἀληθινά καθώς διαπιστώνουμε στόν Ἀπόστολο ὅτι «καυχᾶται ἐν ταῖς θλίψεσιν» κατανοώντας «ὅτι ἡ θλίψη κατορθώνει τήν ὑπομονή, ἡ ὑπομονή τήν δοκιμασία, ἡ δοκιμασία τήν ἐλπίδα, ἡ δέ ἐλπίδα δέν ντροπιάζει, ἀφοῦ ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ διαχέεται μέσα στήν καρδιά του».