π. Ανδρέα Αγαθοκλέους

Διαβάζοντας κανείς το βίο των αγίων, βλέπει μιαν άλλη λογική από αυτή που η σημερινή παιδεία - με την ευρύτερη έννοια – μας έχει επιβάλει. Μια παιδεία που φαίνεται ότι έχει επηρεάσει και τους «ανθρώπους της Εκκλησίας».

Στο βιβλίο του Παλλαδίου «Λαυσαϊκή ιστορία» αναφέρεται η περίπτωση κάποιου Στεφάνου από τη Λιβύη που «καταξιώθηκε χαρίσματος, ώστε όποιος είχε κάποια λύπη, και τον συναντούσε, να γιατρεύεται και να φεύγει άλυπος»[1]. Το χάρισμα αυτό, αν και είναι σημαντικό, δεν είναι εντυπωσιακό. Δεν δημιουργεί εντύπωση και θαυμασμό, όπως το θαυματουργικό, το προορατικό, το διορατικό κ.ά. Ο άνθρωπος, όμως, που μέσα στην κατάθλιψη, τη θανατηφόρα λύπη και τις όποιες μαύρες καταστάσεις του, συναντά τέτοιο χαρισματικό άνθρωπο, βιώνει τη νεκρανάστασή του. Ζωντανεύει μέσα του, φωτίζεται και ξεθαρρεύει, ώστε να συνεχίζει την πορεία της ζωής του μ’ ελπίδα, χαρά και αισιοδοξία.

Η παρουσία ανθρώπων – εκλεκτών του Θεού, που μεταγγίζουν στις λυπημένες ψυχές την «καλήν αλλοίωσιν», είναι για τους άλλους ευλογία. Οι ίδιοι, βέβαια, καθώς όλοι όσοι με πόθο και συνέπεια βαδίζουν την οδόν του Κυρίου, σηκώνουν σταυρό, σύμφωνα με το λόγο του Χριστού «Όποιος θέλει να με ακολουθήσει, ας απαρνηθεί τον εαυτό του, ας σηκώσει το σταυρό του κι ας με ακολουθήσει» (Μαρκ. 8,34). Έτσι κι ο Στέφανος από τη Λιβύη περνούσε δύσκολη ασθένεια που ο γιατρός αναγκάστηκε να τον εγχειρήσει ζωντανό, κόβοντας μέλη από το σώμα του. Σ’ αυτή τη δύσκολη ώρα έλεγε στους μαθητές του, για να μην σκανδαλίζονται βλέποντας το πόσο υποφέρει ο άγιος Γέροντάς τους, πως «τίποτα ο Θεός δεν κάνει με κακία αλλά με καλό σκοπό».

Όπως ο Σταυρός του Χριστού έφερε «Ζωή και Ανάσταση», «χαρά εν όλω τω κόσμω», σωτηρία «παντί τω λαώ», έτσι κι ο προσωπικός σταυρός μας μπορεί να γίνει μέσο που θ’ αναπαυτούμε και θ’ αναπαύσουμε, αν τον σηκώνουμε με πίστη, υπομονή και προσευχή. Τα όσα, δηλαδή, μπορούν να μας συμβούν στην πορεία της ζωής, δεν είναι μόνο για μας, δεν αφορούν μόνο την προσωπική μας ωφέλεια, αφού κανείς δεν είναι «νησί ακέραιο». Όλοι έχουμε σχέση μεταξύ μας ως έχοντες την ίδια φύση. Ως εκ τούτου επηρεάζουμε, θετικά ή αρνητικά, τους γύρω μας· και με μίαν μυστικήν και ακατάληπτη έννοια, την πορεία του κόσμου.

Η εν ελευθερία άρση του προσωπικού σταυρού, κατά τον τρόπο που τον σήκωναν οι άγιοι, φέρνει στην καρδιά την ειρήνη του Χριστού και των αγίων. Αυτή η ειρήνη, χωρίς προσπάθεια, περνά και αναπαύει και ειρηνεύει τους άλλους. Γίνεται ευλογία, σ’ ένα κόσμο άγχους και έντασης.

Η καθ’ ημάς Ανατολή,  που συγκεκριμενοποιείται στην Ορθόδοξη Εκκλησία ως τρόπο ζωής των αγίων, μας διδάσκει την ευλογία της αποτυχίας, του σταυρού, του πόνου. Μας προβάλλει την άλλη λογική απ’ αυτή της σύγχρονης παιδείας που θεωρεί επιτυχία τη δύναμη, την υγεία, την οικονομική άνεση, την κοινωνική καταξίωση και αναγνώριση. Μας εισάγει, δηλαδή, στην εμπειρία της άνωθεν ειρήνης, της ζωής του Θεού, της αιώνιας χαράς.

[1] Εκδ. Ι. Μ. Σταυρονικήτα, Άγιον Όρος 1990, 6.87.