π. Ανδρέα Αγαθοκλέους
Δεν υπάρχει χριστιανός Ορθόδοξος που να μη γνωρίζει το «μυστήριο της μετανοίας», δηλαδή την εξομολόγηση. Ωστόσο, υπάρχουν που είτε ποτέ δεν πήγαν σε πνευματικό ιερέα να πουν τις αμαρτίες τους και να τους διαβάσει συγχωρητική ευχή είτε πηγαίνουν κατ’ αραιά διαστήματα, κυρίως στις μεγάλες γιορτές. Υπάρχουν και αυτοί που πηγαίνουν τακτικά και συστηματικά.
Το μυστήριο αυτό προέκυψε ως αναγκαίο για τους χριστιανούς που, ενώ βαφτίστηκαν και αρχίσαν συνειδητά να ζουν νέα ζωή, τη ζωή του Χριστού, εν τούτοις έχασαν το ζήλον και απομακρύνθηκαν από την Εκκλησία, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, δηλαδή την οικογένειά του Θεού, γι’ αυτό και δεν μπορούσαν να καθίσουν στο «Πατρικό τραπέζι», τη Θεία Κοινωνία. Ούτε, όμως, μπορούσαν να βαφτιστούν δεύτερη φορά, όπως δεν μπορεί κάποιος να γεννηθεί ξανά. Το μυστήριο της εξομολόγησης ενώπιον της πνευματικής του οικογένειας ήταν, βασικά, η επαναφορά στην Εκκλησία, που είναι μέλος.
Αργότερα, το μυστήριο αυτό, κατ’ επίδραση της Μοναχικής πολιτείας, έγινε για όλους τους χριστιανούς μέσο επανεκκίνησης την πνευματικής ζωής, καθοδήγησης κι αίσθησης «καθαρότητας» για να προσέλθει στην Θεία Κοινωνία.
Στα πιο πάνω είναι αντιληπτό ότι για να εξομολογηθεί κάποιος έχει συνείδηση της αμαρτίας του, από την οποία θέλει ν’ απαλλαγεί, ανεξάρτητα αν η ανθρώπινη παθολογία τη δικαιολογεί κι έτσι αναιρεί τη μετάνοια ως νέα ζωή.
Σήμερα, όμως, με τα ποικίλα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο άνθρωπος, δεν είναι πάντα η αμαρτία του, με τη στενή έννοια, ο λόγος που επισκέφτεται τον πνευματικό. Πίσω από το «θέλω να εξομολογηθώ», μπορεί να κρύβεται το:
- Θέλω άνθρωπο να με ακούσει.
- Χρειάζομαι ενίσχυση και παρηγοριά.
- Βρίσκομαι σε αδιέξοδο.
- Πες μου ένα λόγο, γιατί χάνομαι.
Η δική μας εποχή χαρακτηρίζεται από ψυχικό πόνο, γι’ αυτό και τα πολλά ψυχολογικά προβλήματα που συγχύζουν και ταλαιπωρούν το σύγχρονο άνθρωπο.
Χρειάζονται και οι ψυχολόγοι, όπως κι οι ψυχίατροι. Όσοι ασχολούνται με τον άνθρωπο και τον βοηθούν να ισορροπήσει, να σταθεί στα πόδια του, να εργαστεί, να κοινωνικοποιηθεί, να θεραπευτεί βασικά, ώστε να είναι χαρούμενος, κάνουν θεάρεστο έργο.
Οι πνευματικοί, που, με αγάπη και ανιδιοτέλεια, ακούν τον ανθρώπινο πόνο και προσπαθούν, με τη Χάρη του Θεού, να φέρουν το Θεό στη ζωή των ανθρώπων, ενεργούν όπως οι παλαιότεροι πνευματικοί, κι ας μην γίνεται η εξομολόγηση όπως πριν.
Ξέρουμε ότι πίσω από τα προβλήματα κρύβεται μία λάθος επιλογή, μία αστοχία και αμαρτία - κατά τη θεολογική ορολογία - κι άρα δεν έχει σημασία πώς λέγεται το σύμπτωμα αλλά η θεραπεία της ασθένειας.
Αν σήμερα η εξομολόγηση έγινε μία καλυμμένη ψυχοθεραπεία, ο πνευματικός ρασοφόρος ψυχολόγος και το μυστήριο μέσο λύσης προβλημάτων, είναι γιατί ο άνθρωπος της εποχής μας εκοσμικεύτηκε και αλλοιώθηκε. Το θέμα είναι να το κατανοούμε, να συγκαταβαίνουμε αλλά να μην αδικούμε το σύγχρονο άνθρωπο στερώντας του το Μυστήριο, τη Χάρη, τη Σωτηρία.
Μακάρι, με τη βοήθεια του Θεού και δι’ ευχών των αγίων Πατέρων και Μητέρων μας, να βρίσκουμε την όντως Οδόν που μας οδηγεί στην όντως Ζωή.
