Γιώργου Κυπριανού
Πολλές φορές βρίσκομαι στη δύσκολη και άβολη θέση να παρατηρώ διάφορα στα τελούμενα και στα διαδραματιζόμενα στην Ορθόδοξη Εκκλησία, τα οποία είτε με ενοχλούν είτε τα θεωρώ ποιμαντικά περίεργα και αδιάφορα. Ως μέλος της όμως, ανήκοντας και γω στο βασίλειον ιεράτευμα, δηλαδή λαϊκός και όχι κληρικός, και στον κατώτατο κλήρο, δηλαδή πρωτοψάλτης και αναγνώστης και κατέχων γνώση θεολογική, καθ’ ότι πτυχιούχος και εκπαιδευτικός, θεωρώ ότι όχι μόνο δικαιούμαι να εκφέρω γνώμη αλλά θα πρεπε η ποιμαίνουσα Εκκλησία να την εκζητούσε και να την λάμβανε υπόψιν. Ωστόσο, τα παρακάτω δεν απορρέουν από την μορφωτική μου κατάρτιση ούτε από την ιδιότητά μου ως μέλος της Εκκλησίας. Αποτελούν απόρροια μεγάλης αγάπης και ανησυχίας για την μητέρα Εκκλησία, την τροφό της ζωής και της αθανασίας.
Πώς θα θελα λοιπόν την Εκκλησία μου;
Μια Εκκλησία που δεν θα στεκόταν σε ταμπού και προκαταλήψεις. Ελεύθερη με ελεύθερο πνεύμα, να απελευθερώνει τον άνθρωπο από τις ενοχές και τις νευρώσεις και όχι να τις υποβάλλει και να τις καθοδηγεί. Ελευθερία από δεισιδαιμονίες, σχολαστικισμούς, προφητολογίες και εσχατολογίες, από σκοταδισμούς και κινδυνολογίες. Ελευθερία στις επιλογές των ανθρώπων και όχι καθοδήγηση έως και ποδηγέτηση από πνευματικούς, που αποφαίνονται επί παντός επιστητού χωρίς εξουσία αλλά και χωρίς γνώση. Ελευθερία στη συμμετοχή όλων ανεξαρτήτως, απροϋπόθετα και άνευ πνευματικής μετρήσεως προετοιμασία στη Θεία Κοινωνία ως φάρμακο και θεραπεία, ως λύτρωση και πράξη μυστηριακής συνεύρεσης Θεού και ανθρώπου και όχι ως αμοιβή και βράβευση οποιασδήποτε προετοιμασίας είτε νηστείας, είτε εγκράτειας, είτε μακροσκελούς προσευχής. Ελευθερία από καλούπια και πρότυπα άλλων εποχών και άλλων οδών σωτηρίας όπως ο μοναχισμός. Καθαρή και ξέχωρη διάκριση μεταξύ μοναστικού και κοσμικού τυπικού και όχι αληλοπεριχώρηση και αμοιβαίων επιρροών με δραματικά αποτελέσματα.
Απαλλαγή από τύπους και κανόνες απαρχαιωμένους αλλά και καταδικασμένους από τον ίδιο τον Χριστό. Απαλλαγή από την κληρικοκρατία και δη την δεσποτοκρατία και τη μονοπώληση του ράσου. Απαλλαγή από την πολυτέλεια, την έστω φαινομενική χλιδή ναών και κληρικών κάθε βαθμίδας. Απαλλαγή από το τα πομπώδες άνευ ουσίας, πραγματικότητας, απλότητας και αμεσότητας κηρύγματα. Απαλλαγή από τις πρωτοκαθεδρίες, τις εξεζητημένες αμφιέσεις και τις παραστάσεις (ό,τι δυστυχώς κατέκρινε ο Χριστός στους Φαρισαίους). Απαλλαγή από θεατρινισμούς και υποκριτικότητες και τύπου παραστάσεως τελετές και ακολουθίες. Απαλλαγή από τα αχρείαστα τελετουργικά και ψαλτικά τυπικά, τις μακρόσυρτες ακολουθίες, τα χωρίς πρακτικό νόημα ατελειώτα, αργότατα, άχρονα μελίσματα, τις εκκωφαντικές μικροφωνικές και τα σολαρίσματα. Απαλλαγή από την καταδυνάστευση της αρχαίας γλώσσας και της απολυτοποίησής της. Απαλλαγή από την υπερπροβολή των ιερέων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τον διασυρμό της ιερωσύνης. Απαλλαγή από ανίκανους και επιβλαβείς κληρικούς με συνοπτικές διαδικασίες, είτε απειθαρχούντας στις αποφάσεις στα κελεύσματα των Συνόδων είτε παρεκκλίνοντας ηθικά, δογματικά και διοικητικά. Απαλλαγή από την θεατρικοποίηση των ακολουθιών. Απαλλαγή από την παθητικότητα των πιστών και άμεση προώθηση τρόπων ενεργούς συμμετοχής τους στα τελούμενα. Απαλλαγή εμπλοκής πνευματικών και γενικά εκκλησιαστικών παραγόντων από τα συζυγικά ζητήματα και απεγκλωβισμού τους ως προαπαιτούμενο από κάθε μυστηριακή συμμετοχή, και αυτής ακόμα της Θείας Ευχαριστίας.
Προσαρμογή των ακολουθιών στα μέτρα και στα ωράρια της σύγχρονης ζωής. Εσπερινοί, Θείες Λειτουργίες, Γιορτές, Χαιρετισμοί, Παρακλήσεις σε ώρες που βολεύουν τους εργαζόμενους και όχι τους κληρικούς και σίγουρα όχι σύμφωνα με τη Δύση και Ανατολή του Ήλιου. Προσαρμογή του ρόλου της ποιμαντικής της Εκκλησίας στα φλέγοντα, ζωτικά και επείγοντα θέματα της καθημερινότητας. Προσαρμογή κάθε δράσης της Εκκλησίας κατά το πρότυπο της δράσης των Χριστού και όχι δυστυχώς στα όσα κατέγγελλε, καταδίκαζε και καυτηρίαζε. Προσανατολισμός στον άνθρωπο και όχι στα του ανθρώπου. Προσαρμογή στα εφικτά και όχι στα καταναγκαστικά και απαρασάλευτα. Έμφαση στη φιλανθρωπία και όχι τόσο στην αυστηρότητα και τυπικότητα. Έμφαση στη χαρά και στην καταδεκτικότητα και όχι στη μιζέρια και στην επίπληξη. Έμφαση στην ουσία της λατρείας και όχι στον τύπο, στα μείζονα και όχι στα ελάσσονα.
Θα 'θελα να δω τον κλήρο να μην περιορίζεται στα εξωτερικά και τελετουργικά αλλά να διακινείται εντός του ποιμνίου του και να εν-ανθρωπίζεται κι αυτός όπως ο Χριστός. Δούλος για τους δούλους, ταπεινός και έσχατος, σταυρούμενος και σώζων, σίγουρα όχι κρίνοντας και ελέγχοντας. Κι ας απαγκριστρωθεί από εξωτερικά σχήματα, αμφίεση και κώμες, γενειάδες και χτενίσματα. Ας απλοποιηθεί ως έγγαμος ανάμεσα σε έγγαμους, ως θνητός ανάμεσα σε θνητούς. Κι ας φαίνονται σε κάποιους όλα αυτά ως δυτικίζοντα και προτεσταντικά. Η ορθοδοξία δεν κρίνεται από τους τύπους αλλά από την ουσία. Έστω αν ο τύπος συγκρατεί την ουσία, αν απολυτοποιηθεί γίνεται ο χειρότερος εχθρός, τόσο επικίνδυνος που σταυρώνει και τον Θεό.
