Η σημασία του πόνου
«Μόνο οι πονεμένοι έχουν κάτι σημαντικό να πουν. Πίσω από τον κάθε ανθρώπινο πόνο κρύβεται ο Θεός».
Η επισήμανση αυτή του Αγιορείτη Μοναχού Μωυσή, που σημειώνει στο βιβλίο του «Η ευλογία του πόνου και ο πόνος της αγάπης», νομίζω ότι παραπέμπει σε δύο σημαντικά σημεία:
1. Στον πληθωρισμό του λόγου, ο άνθρωπος αναζητά λόγον αληθινό, ουσιαστικό, εμπειρικό, που δεν θ’ αμφισβητείται – σύμφωνα και με το λόγο του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά «Λόγω παλαίει πας λόγος, βίω δε τίς;» δηλαδή «κάθε λόγος αμφισβητείται από άλλο λόγο, ποιος λόγος μπορεί ν’ αμφισβητήσει τη ζωή;».
Ο πονεμένος μιλά από πείρα που αποκτήθηκε με «αίμα και δάκρυ» κι άρα δεν είναι υποθέσεις τα λόγια του. Γι’ αυτό γίνεται για τους άλλους ευλογία, αφού μπορούν να ακούσουν «λόγο ζωής». Έτσι ο πόνος του μεταποιήθηκε σε τροφή που τρέφει τους αδελφούς του. Μάλιστα, σε μια εποχή που υπάρχει «λιμός του ακούσαι λόγον Κυρίου», δηλαδή λόγον που θα οδηγεί στον Λόγο που είναι «η οδός και η αλήθεια και η ζωή».
2. Κάθε τι που έχει πόνο, συνήθως θεωρείται αποτυχία. Στην Εκκλησία, ως τρόπος ζωής που γνωρίζεται στο Χριστό και στους αγίους Του, ανατρέπεται η λογική και βιώνεται το «ετέρως ζην». Η αποτυχία μπορεί να γίνει επιτυχία, ο θάνατος να φέρει τη ζωή, η αμαρτία να ελκύσει τη χάρη και να γίνει ο μετανοημένος αμαρτωλός άγιος. Έτσι, ενώ φαίνεται ο Θεός να εγκαταλείπει τον άνθρωπο στον πόνο του και ο άνθρωπος να σηκώνει το σταυρό του χωρίς συμπαράσταση, τελικά η πραγματικότητα είναι άλλη: ο Θεός συμπάσχει και συμπορεύεται με το παιδί του, γι’ αυτό και αντέχεται ο πόνος. Επιτρέπει τη δοκιμασία και συγχρόνως δίνει την αόρατη χάρη Του, ώστε να γίνεται ο πόνος πηγή γνώσεως της όντως ζωής που στηρίζεται στην ταπείνωση και στην αγάπη.
Ό,τι και να πει κανείς για τον πόνο, δεν θα μπορέσει να δώσει τη σημασία και την ουσία του. Ως προσωπικό βίωμα αποκαλύπτει στον ίδιο τον άνθρωπο το λόγο που ο Θεός τον επιτρέπει σ’ αυτόν. Ακόμα, έχει και τη μυστική ευλογία με το να αποκτήσει τη δυνατότητα να ξέρει, έστω λίγο, τι σημαίνει ο λόγος του Χριστού στη Γεσθημανή «περίλυπός εστί η ψυχή μου έως θανάτου», καθώς και τι σημαίνει ο πόνος των ανθρώπων «όπου γης». Πράγματι «ο πόνος είναι το εύκρατο κλίμα για την καλλιέργεια και ανάπτυξη της πνευματικής ζωής» (Μοναχός Μωυσής Αγιορείτης).
π. Ανδρέας Αγαθοκλέους
