Ο καρκίνος ταλαιπωρεί την ανθρωπότητα σχεδόν από την αρχή της ιστορίας της. Αναφορές γι’ αυτόν συναντάμε σε ιατρικά χειρόγραφα των Αρχαίων Ελλήνων, των Ρωμαίων, των Περσών και του Μεσαίωνα. Την ονομασία «καρκίνος» έδωσε στη νόσο ο πατέρας της ιατρικής, Ιπποκράτης (460-377 π.Χ.), ο οποίος πρώτος αναγνώρισε τα χαρακτηριστικά της και την παρομοίασε με την εικόνα του κάβουρα (καρκίνου). (Αθανάτου, 2002). Χρησιμοποίησε τον όρο «καρκίνος» ή «καρκίνωμα» για τη μύτη, τον τράχηλο της μήτρας, το λαιμό και τους μαστούς. Ο Γαληνός (131-200 μ.Χ.) διέκρινε τον καρκίνο από τη σκληρότητα, την ακινησία και τους πόνους που προκαλούσε. Παρομοίασε κι αυτός τον καρκίνο με τον κάβουρα, λόγω της ομοιότητας των αποφύσεων του όγκου του μαστού με τα πόδια του κάβουρα. Καρκινικοί όγκοι έχουν εντοπιστεί και σε αιγυπτιακές μούμιες, όπως, για παράδειγμα, εκτεταμένος καρκίνος των ωοθηκών, με κοιλιακές μεταστάσεις, που εντοπίστηκε σε μια μούμια γυναίκας. Ο Ρωμαίος Aulus Cornelius Celsus (30 π.Χ. – 50 μ.Χ.) στο έργο του «De Medicina libri octo» (Οκτώ βιβλία περί Ιατρικής) κάνει κι αυτός μια κλινική περιγραφή του καρκίνου. (Μάλλιου κ.α., 2006).
Καταγραφές από την αρχαία Ινδία (Αγιουβέρδα) περιέχουν περιγραφές για διάφορα είδη καρκίνου, όπως της στοματικής κοιλότητας, του φάρυγγα, του οισοφάγου και του ορθού. Οι καταγραφές αυτές αποδεικνύουν ότι ο καρκίνος ήταν μια ασθένεια που μπορούσε να διαγνωστεί με επιτυχία εδώ και 2500 χρόνια, θεωρούνταν όμως ανίατη. Ο καρκίνος του μαστού είναι ένα από τα είδη της νόσου αυτής, το οποίο είχε μελετηθεί πολύ καλά από τους γιατρούς της Αρχαίας Ελλάδας και του Βυζαντίου, επειδή έκανε συχνά την εμφάνισή του. (Perry, 2001). Μάλιστα, ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι ο Δημοκήδης, ένας περίφημος γιατρός της Αρχαιότητας, θεράπευσε τη γυναίκα του βασιλιά Δαρείου, την Άτοσα, από ένα καρκίνωμα του μαστού το 520 π.Χ. Στις πιο πρώιμες καταγραφές για τον καρκίνο του μαστού, αλλά και για τα υπόλοιπα είδη καρκίνου, συγκαταλέγεται ένας αιγυπτιακός πάπυρος του 2.500 π.Χ., ο οποίος ανακαλύφτηκε από τον Αμερικανό αιγυπτιολόγο Edwin Smith και περιέχει διάφορα ιστορικά χειρουργικών υποθέσεων. Με τον καρκίνο του μαστού ασχολείται και ο Γαληνός, ο οποίος αναφέρει ότι στο γυναικείο μαστό οι καρκινικοί όγκοι αναπτύσσονται με μεγαλύτερη συχνότητα και προτείνει τη χειρουργική επέμβαση σαν τη μόνη ελπίδα θεραπείας, κι αυτή, βέβαια, όταν λαμβάνει χώρα κατά τα πρώιμα στάδια της νόσου και είναι εφικτή η αφαίρεση ολόκληρης της περιοχής που έχει προσβληθεί. Σύμφωνα με τις πηγές μας, στην Αρχαία Ελλάδα και στην Αρχαία Αίγυπτο τα περιστατικά καρκίνου του μαστού αντιμετωπίζονταν θεραπευτικά με καυτηριασμό. (Zacharaki, Stamatakos, 2004).
Για πολλούς αιώνες η επιστημονική κοινότητα πίστευε ότι ο καρκίνος προκαλείται από την εξαγγείωση των οργανικών χυμών. Αργότερα όμως, με την ανάπτυξη της παθολογικής ανατομικής, τον 18ο αιώνα, άρχισαν να διατυπώνονται οι πρώτες αιτιοπαθογενετικές θεωρίες. Έτσι, κατά τον 18ο αιώνα ο Bernard Peyrihle υποστήριξε την ιογενή αιτιολογία του καρκίνου. Την ίδια περίπου περίοδο ο Σκοτσέζος John Hunter (1728-1793) πρότεινε τη χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση κάποιων ειδών καρκίνου και, επίσης, υποστήριξε ότι κάποιοι όγκοι ενδέχεται να μεταβιβάζονται κληρονομικά. Τον 19ο αιώνα έλαβαν χώρα νέες ανακαλύψεις πάνω στον καρκίνο και πραγματοποιήθηκαν σημαντικά βήματα στον τομέα της θεραπείας του. (Argyri, Dionysiou, 2012). Το 1826 ο Γάλλος Ρασπάιγ και ο Γερμανός Βίρχωβ απέδωσαν την δημιουργία του καρκίνου στην απεριόριστη αύξηση των κυττάρων και στον χρόνιο ερεθισμό που αυτά προκαλούν στους ιστούς. Ο Καρλ Τιρς (1822 – 1895) πίστευε πως ο καρκίνος είναι εκφυλιστική νόσος που προκαλείται από διαταραχή της ισορροπίας μεταξύ διαφορετικών και συνεχόμενων ιστών και άλλοι, τέλος, θεωρούσαν πως οφείλεται σε βακτηρίδια, πρωτόζωα και μύκητες (Χανιώτης, Δημήτριος, 2004).
Τον 20ο αιώνα παρατηρείται, δυστυχώς, μια ραγδαία αύξηση στη συχνότητα της εμφάνισης του καρκίνου για διάφορες αιτίες, όπως οι παρακάτω:
α) Αύξηση του προσδόκιμου ζωής: Ο καρκίνος εμφανίζεται κυρίως σε άτομα που βρίσκονται σε ώριμη ηλικία. Ο μέσος όρος της ανθρώπινης ζωής ήταν γύρω στα 40 χρόνια στην Αρχαία Αίγυπτο, παρουσίασε μείωση κατά το Μεσαίωνα και επανήλθε στα ίδια επίπεδα κατά τα μέσα του 19ου αιώνα. Από τις αρχές του 20ου αιώνα άρχισαν να βρίσκονται οι θεραπείες για έναν μεγάλο αριθμό θανατηφόρων ασθενειών, όπως η πανούκλα, η χολέρα, η φυματίωση, ο υποσιτισμός, οι ασθένειες των νεογέννητων κλπ. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την εκτόξευση του προσδόκιμου ζωής στα σημερινά επίπεδα με αποτέλεσμα ένα σημαντικό ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού να φτάνει ή και να ξεπερνάει τα ενενήντα χρόνια ζωής. (Zacharaki, Stamatakos, 2004).
β) Καλύτερη διάγνωση. Η αξιόλογη βελτίωση των απεικονιστικών και των διαγνωστικών τεχνικών οδήγησε στην αποτελεσματικότερη διάγνωση περιπτώσεων καρκίνου, οι οποίες ήταν αδύνατον να εντοπιστούν μερικά χρόνια πριν.
γ) Αυξανόμενη έκθεση σε καρκινογόνους παράγοντες. Στη σημερινή εποχή πολλά άτομα εκτίθενται πολύ σε καρκινογόνους παράγοντες, με αποτέλεσμα τελικά να εμφανίζουν τη νόσο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων καρκίνου του πνεύμονα, ενός τύπου καρκίνου ο οποίος εμφανιζόταν πολύ σπάνια στις αρχές του 20ου αιώνα. Αιτία της διάδοσης αυτής ήταν η υπέρμετρη κατανάλωση τσιγάρου. (Argyri, Dionysiou, 2012).
Πηγή: https://www.pemptousia.gr/2019/06/istoriki-anadromi-tou-karkinou/
