Ὁ Νικόλαος γεννήθηκε στίς 15 Μαρτίου τοῦ 270 στά Πάταρα τῆς Λυκίας (σημερινό Γκελεμίς Τουρκίας) ἀπό γονεῖς εὐσεβεῖς καί πλούσιους καί ἔτυχε ἐπιμελημένης μόρφωσης. Ἀφοῦ μοίρασε τήν περιουσία του στούς φτωχούς, χειροτονήθηκε ἱερέας καί ἀγωνίστηκε γιά τή διάδοση τῆς χριστιανικῆς πίστης, προστατεύοντας συγχρόνως κάθε ἀδύνατο, πάσχοντα ἤ ἀδικούμενο. Ἡ ἄνοδός του στόν ἀρχιεπισκοπικό θρόνο τῶν Μύρων τῆς Λυκίας (σημερινό Ντεμρέ Τουρκίας), προκάλεσε τήν ὀργή τῶν εἰδωλολατρῶν, οἱ ὁποῖοι τῶν συνέλαβαν καί τόν ὑπέβαλαν σέ βασανιστήρια.
Ἀποφυλακίστηκε μετά τήν ἐπικράτηση τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου καί ἀφοσιώθηκε στό ποιμαντικό του ἔργο. Ἔλαβε μέρος στήν Α' Οἰκουμενική Σύνοδο τῆς Νίκαιας (325), ὅπου διαμορφώθηκε ἐν πολλοῖς τό χριστιανικό δόγμα, μέ τήν καταδίκη τῆς αἵρεσης τοῦ Ἀρείου. Ἐκοιμήθη ἐν εἰρήνῃ στίς 6 Δεκεμβρίου τοῦ 343. Μετά τήν κοίμησή του ὀνομάστηκε «μυροβλύτης», ἐπειδή τά λείψανά του ἄρχισαν νά ἀναβλύζουν ἅγιο μύρο. Στόν Ἅγιο Νικόλαο ἀποδίδονται καί πολλά θαύματα.
Τό μεγαλύτερο μέρος τῶν λειψάνων του βρίσκονται σήμερα στή Βασιλική τοῦ Ἁγίου Νικολάου στό Μπάρι τῆς Ἰταλίας κι ἕνα μέρος τους στόν ναό τοῦ Ἁγίου Νικολάου στό νησάκι Λίντο τῆς Βενετίας. Ἡ μεταφορά τους στήν Ἰταλία ἔγινε ἐπί βυζαντινοῦ αὐτοκράτορος Ἀλεξίου Β' Κομνηνοῦ (1180-1183), ὅταν τά Μύρα κατακτήθηκαν ἀπό τούς Σελτζούκους Τούρκους καί ὑπῆρχε κίνδυνος νά τά καταστρέψουν.
