Επισκέφθηκε κάποιος γνωστό του πρόσωπο. Αυτός του πρόσφερε αντί πορτοκάλι – που δεν είχε δοκιμάσει – κιτρόμηλο. Όταν πήγε σε άλλο πρόσωπο και του πρότεινε να τον κεράσει πορτοκάλι, αντέτεινε δυναμικά: «Δεν θέλω πορτοκάλι. Είναι αηδιαστικό!» Παραξενεμένος αυτός, διερωτάτο για ποιο λόγο το πορτοκάλι του προκαλεί τέτοια αηδία.
Όταν άκουσα αυτό το περιστατικό, μου θύμισε τη στάση που τηρούν έναντι της Ορθοδοξίας μερικοί άνθρωποι. Μιλούν για δέσμευση της ελευθερίας τους, για στενόμυαλη θεώρηση της ζωής, γι’ απουσία χαράς, γι’ άρνηση της κοινωνικότητας, για πίεση και καταπίεση. Και, βέβαια, δεν τη θέλουν!
Η προβολή της Εκκλησίας με τρόπο που την παρουσιάζουν όπως περιγράφεται πιο πάνω, δεν είναι κάτι που δεν συμβαίνει. Η «αιρετική Ορθοδοξία», κατά το Φώτη Κόντογλου, προβάλλεται και σήμερα από κάποιους κληρικούς ή λαϊκούς που τα κίνητρά τους μπορεί να είναι ψυχολογικά αντί θεολογικά, όπως ανασφάλειες, αποτυχίες στις διαπροσωπικές σχέσεις, αναπηρίες προσαρμογής στη ζωή. Υπάρχει, ασφαλώς, και η άγνοια, ώστε να θεωρείται το αιρετικό ως Ορθόδοξο σε τέτοιο σημείο που να διερωτάται κανείς αν πράγματι η Ορθοδοξία μιλά για ελευθερία και σεβασμό του προσώπου, τέτοια ωραία πράγματα.
Οι Πατέρες τής «καθ’ ημάς Ανατολής» τονίζουν την άνεση και την ελευθερία, ώστε ν’ αφήνουν ακόμα και στον πνευματικό πατέρα τη δυνατότητα να υπερβεί τους Κανόνες που θέσπισαν εν Αγίω Πνεύματι στις Οικουμενικές Συνόδους, αν η τήρησή τους δεν βοηθά το συγκεκριμένο πρόσωπο στη συγκεκριμένη περίπτωση. Γιατί, σημασία έχει να βιώνουμε την «ευρυχωρία κι όχι την στεναχωρία», κατά τον Αρχιμ. Επιφάνιο Θεοδωρόπουλο, κι ο πνευματικός οφείλει να την ενθαρρύνει.
Κι ακόμα, η άρνηση να ζήσουμε τις ευχαριστήσεις και τις απολαύσεις τούτης της ζωής είναι στην πράξη η αίρεση του Μονοφυσιτισμού που αρνείτο την ενανθρώπιση του Θεού. Ο Χριστός και η Εκκλησία, που ’ναι το ζωντανό σώμα Του, ευλογεί όλες τις πτυχές της ανθρώπινης ζωής, όπως τον έρωτα, τη διασκέδαση, τη φιλία, το φαγητό κλπ. Από τη στιγμή που τις ευλογεί σημαίνει τις εξαγιάζει! Αν ο διάβολος, που δεν θέλει να χαίρεται το πλάσμα του Θεού, προσπαθεί να μετατρέψει την ευλογία σε αμαρτία, η ευθύνη βαραίνει τον άνθρωπο που συνεργάζεται μαζί του υποκύπτοντας στον πειρασμό.
Η Ορθόδοξη Θεολογία – ο ορθός δηλαδή λόγος για το Θεό – προσφέρει τη δυνατότητα για ορθό λόγο για τον άνθρωπο. Αφού καλούμαστε να ζήσουμε όπως ο Θεάνθρωπος, σημαίνει ότι καλούμαστε να ζήσουμε ως τέλειοι άνθρωποι, ενωμένοι με το Θεό, όπως έζησαν οι άγιοι. Ο άγιος είναι ο τέλειος άνθρωπος, χωρίς νευρώσεις και εγωκεντρισμούς, χωρίς μιζέρια και θλίψη. Απεναντίας, ολόκληρος είναι χαρά, αγάπη, λεβεντιά. Κι ας βιώνει μυστικά το σταυρό του, τον πόνο του, τη δοκιμασία του. Ζώντας ως Ορθόδοξος ξέρει να ζει τη χαρμολύπη, το σταυροαναστάσιμο της ζωής.
Δεν είναι κρίμα να είμαστε ομολογιακά Ορθόδοξοι και να ψάχνουμε για ελευθερία, αναγνώριση της ιδιαιτερότητας μας ως προσώπων, τη χαρά και την απόλαυση της ζωής «της νυν και της μελλούσης»; Δεν είναι κρίμα να μην γνωρίζουμε αυτό που κατέχουμε;
π. Ανδρέας Αγαθοκλέους
