Άρθρο ταξιδιωτικό: απ΄ τη Θράκη στην Κύπρο, μέσω Θεσσαλονίκης, με τις Κυπριακές Αερογραμμές. Προσγείωση στο Αεροδρόμιο της Λάρνακας. Ο Μιχάλης έρχεται και με παραλαμβάνει από το αεροδρόμιο. Ψυχοσάββατο, παραμονή της Πεντηκοστής. Ο Εσπερινός είχε τελειώσει στον Αη-Γιώργη τον Μακρή. Με οδηγό τον Σέργη και τον αγαπητό μου π. Ανδρέα κατευθυνόμαστε στο Ησυχαστήριο του Λυθροδόντα, που πανηγυρίζει της Αγίας Τριάδος. Στο δρόμο θυμόμαστε τα παλιά, τις πρώτες συναντήσεις μας και τις διαλέξεις στο Πνευματικό Κέντρο, τις λειτουργίες στον Άγιο Σάββα στα Λιβάδια. Πέρασαν δέκα χρόνια; ή μήπως δέκα μέρες; Ήταν σαν χθές!!! Μετά από μια ηλικία ο χρόνος περνά ανεπαίσθητα…
Φθάνουμε στο Ησυχαστήριο του Λυθροδόντα: καθαρό, σχεδόν διάφανο, ταπεινό, με σημασία στην παραμικρή λεπτομέρεια της καθημερινότητας, διακριτικό. Οι αδελφές χωρίς ίχνος επιτήδευσης, απλές, άμεσες και αυθεντικές. Τακτοποίηση, Απόδειπνο. Την Κυριακή έχουμε Πεντηκοστή!
37 χρόνια ιερωσύνης! Ο π. Ανδρέας έχει την επέτειο της χειροτονίας του! Έχουν έρθει να ψάλλουν πνευματικά του τέκνα από τη Λάρνακα και από αλλού. Οι αδελφές έχουν ετοιμάσει κεράσματα και ενθύμια. Με βάζει να προεξάρχω. Οι ευχές της Γονυκλισίας σε γλώσσα προσεγμένη, άμεση, 
νεοελληνική. Τις αναγιγνώσκουμε εναλλάξ. Ο λαός δεν ακούει μόνο, αλλά και συμμετέχει με αντίληψη. Καταλαβαίνει τα όσα ακροάται, είναι δοσμένα στη καθημερινή γλώσσα του. Όταν τελειώνει η ακολουθία λίμνες δακρύων σχηματίζονται στο δάπεδο του Ναού. Πνεύματος επιδημία! Μικρή προσλαλιά και αντιφώνηση του π. Ανδρέα. Κέρασμα στο Αρχονταρίκι και αργότερα γεύμα σε οικεία οικία στη Λάρνακα.
Στο γεύμα συζήτηση για τα νέα δεδομένα στο νησί: κοιτάσματα, εταιρείες, απειλές, φόβος: μήπως θα έρθουν από τα Κατεχόμενα να μας πετάξουν στη θάλασσα; τι μπορούμε να κάνουμε, πως θα αμυνθούμε: μονολογούν οι Κύπριοι φίλοι μου. Εγώ, που στη Θράκη ζω όπως ζούσαν στην Κύπρο πριν το 1963, προσάγω στο τραπέζι παραδείγματα και εμπειρίες, που ελπίζω να έδωσαν θάρρος και ελπίδα. Οι πνευματικοί νόμοι είναι αλλιώτικοι από τους νόμους του κόσμου.
Την επομένη είναι Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος: δύο αρχιερείς στην πανηγυρική Θεία Λειτουργία. Απόλυτη ανυπαρξία δεσποτισμού. Έχεις την αίσθηση πως λειτουργείς με ερημίτες καλόγερους. Οι αδελφές από τον Άγιο Ηρακλείδιο ψάλλουν με κατάνυξη. Πλήθος λαού. Ο Ηγούμενος του Μαχαιρά ξέρει όλους τους προσκυνητές με τα μικρά τους ονόματα, είναι ο Καλός Ποιμένας που «τα ίδια πρόβατα καλεί κατ΄ όνομα». Κέρασμα για όλους και πανηγυρική τράπεζα.
Την Τρίτη του Αγίου Πνεύματος μικρή εξόρμηση με τον π.Ανδρέα στη Μονή του Τιμίου Σταυρού στο Όμοδος. Διοικητικά ανήκει στην Λεμεσό, αλλά εκκλησιαστικά υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Πάφου. Μοναστήρι αρχαίο, καλοσυντηρημένο που σήμερα λειτουργεί ως Ενοριακός Ναός. Δεύτερη Αγία Γή, αφού έχει Τίμιο Σταυρό, χάρισμα της Αγίας Ελένης, με το σχοινί που είχαν δέσει τον Κύριο. Πάνω στις ίνες του σχοινιού το Τίμιο Αίμα Του. Εμφανής και αισθητή η παρουσία της Θείας Χάριτος. Σε βεβαιώνει για αυτή και ο εφημέριος παπα Νεόφυτος: εύχαρις, προσηνής, φιλόξενος, νομίζεις πως γεννήθηκε μέσα εκεί. Σίγουρα ζει για να «φυλάσσει τον τόπο». Τον βλέπεις και χαίρεσαι, εμπνέει με μόνη την ύπαρξή του, δεν χρειάζεται να σου πει πολλά. Μιλούν η φιλοκαλία του και η αφοσίωσή του στην Εκκλησία.
Το απόγευμα της ίδιας μέρας επιστροφή στη Λάρνακα: μετά από δέκα χρόνια, ξανά στα Λιβάδια. Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός στο εξωκκλήσι του Αγίου Αποστόλου Ιούδα του Θαδδαίου και του Οσίου Παϊσίου του Μεγάλου. Πλήθος πανηγυριστών, μνημόνευση δεκάδων ονομάτων, οι «Γιορτές» όπως τα λέγουν στην Κύπρο, σύμπνοια κλήρου και λαού, ατμόσφαιρα χαράς, αληθινή πανήγυρις, καμιά δεκάδα ιεροψάλτες ψάλλουν κατανυκτικώς και ομοθυμαδόν, πλήθος ιερέων συμμετέχει. Ο οικοδεσπότης παπα -Χριστόδουλος με χαρά διακονεί τους πάντες. Σύντομο κήρυγμα, αρτοκλασία, λιτάνευση. 
Ο λαός ούτε «παρακολουθεί», ούτε «ακροάται», αλλά συμμετέχει προσευχητικά. Δεν είναι θέαμα ή ακρόαμα η λατρεία, αλλά άθληση μετοχής. Νοιώθεις την ένταση της προσευχής των πιστών. Στη Μεγαλόνησο χαίρεσαι με την καρδιά σου τη ζωντάνια της πίστης του λαού της. Κατόπιν πανηγυρική τράπεζα «ης κατατρυφώμεν πάντες». Μηδείς εξέρχεται πεινών. Νέοι, μεγάλοι, παιδιά, ζούν την Εκκλησία ως κοινότητα, με πρωτοχριστιανική αίσθηση του «ανήκειν». Ο τοπικός Δημαρχος «εις εκ των πολλών» χωρίς «πρωτοκλισίαις εν τοις δείπνοις», δείγμα και αυτό ενός άλλου ήθους.
Η εφετινή επίσκεψη μου στη «γη της πικραμένης Παναγιάς» συνέπεσε με τις απειλές του «Σουλτάνου» και τις κραυγές του για τα «δίκαιά» του στην περιοχή. Αφού μαγαρίσαν τη στεριά, θέλουν τώρα να μαγαρίσουν και τη θάλασσα. Τίποτε να μη μείνει καθάριο. Όμως από τη Θράκη ως την Κύπρο προσκυνούμε Αγίους. Στη Βάσα φθάσαμε στο μικρό σπήλαιο του Αγίου Βαρνάβα του Ασκητού στις ρίζες ενός λόφου. Μόλις λίγο πριν από εμάς είχαν περάσει προσκυνητές και άφησαν σημάδια της ευλάβειάς τους. Η Κύπρος δεν είναι μόνο Αγιοτόκος. Είναι και Αγιοτρόφος, αφού εδώ η παράδοση δεν είναι παρελθόν ή μουσειακό έκθεμα, αλλά ζωντανή πραγματικότητα.
Επιστρέφοντας στη Θράκη παίρνουμε μαζί μας πολλά δώρα και ενθύμια, δείγματα της παροιμιώδους κυπριακής φιλοξενίας. Όμως τιμιότερη και ακριβότερη είναι η αίσθηση που αφήνει στην καρδιά το νησί που σαν χρυσοπράσινο φύλλο είναι ριγμένο στο πέλαγο: η Κύπρος είναι η Εκκλησία της, ο λαός της, πονεμένος και σταυρωμένος είναι ο λαός του Θεού. Δεν ξέρουμε πόσο πολύτιμα είναι τα κοιτάσματα των φυσικών αερίων και του υποθαλάσσιου πλούτου της. Ξέρουμε όμως τον ουράνιο πλούτο των Αγίων της. Αρχίζει η χορεία με τους Αγίους Μνάσωνα, Ηρακλείδιο, Λάζαρο και Βαρνάβα και φθάνει μέχρι τους σημερινούς, τον Άγιο Φιλούμενο ή τον Γέρο Παναή της Λύσσης και σαν χορός συνεχίζεται στους αιώνες των αιώνων. Η Κύπρος διδάσκει, η Κύπρος μυσταγωγεί, η Κύπρος διαρκώς μας καλεί. Ελπίζουμε πως θα ξαναέρθουμε. Χρωστούμε ένα εγκάρδιο ευχαριστώ στον π. Ανδρέα και στις Αδελφές του Ησυχαστηρίου Αγίας Τριάδος, και σε όλους όσους πατέρες και αδελφούς αβραμιαία μας φιλοξένησαν.
Αιχμάλωτη η Κύπρος, μας ελευθερώνει και μας αιχμαλωτίζει εν ελευθερία στο πνευματικό κάλλος της, το οποίο θα σώσει στο τέλος τα πάντα. Αμήν!
π. Σωφρόνιος Γκουτζίνης
Αρχιμανδρίτης του Οικουμενικού Θρόνου
Πρωτοσύγκελλος Ιεράς Μητροπόλεως
Ξάνθης και Περιθεωρίου
