Ο χρόνος

Ο άνθρωπος ζει συγχρόνως το παρελθόν, το παρόν και το µέλλον.Ανοίγει προοπτικές προς την αιωνιότητα. Μέσα του διασταυρώνονται οχρόνος και η αιωνιότητα. Από αυτή τη διασταύρωση προκύπτει η αυτοβεβαίωση του ανθρώπου, ο πολιτισµός του. Ένας ποιητής, ο Τόµας Έλιοτ, γράφει πως οχρόνος ο παρών κι ο παρελθών είναι καιοι δύο παρόντες στο µέλλοντα χρόνο!

Κι εµείς τι κάνουµε; Εµείς προσθέτουµε µία µονάδα, ένα ακόµα κεράκι στην τούρτα των γενεθλίων και νοµίζουµε ότι έτσι µετράµε το χρόνο, µέσα από σύµβολα που ονοµάζουµε αριθµούς, ώρες, µέρες, εβδοµάδες, χρόνια. Έχουµε την πεποίθηση ότιέτσι ο άνθρωπος µετράει το θαύµα πουλέγεται ζωή!

Μα έτσι µετριέται η ζωή; Πόσες φορές είπαµε: «Μα δεν περνάει η ώρα». Άλλοτε: «Πότε πέρασε η ώρα;» Κι εκείνες τις στιγµές, τις χαραγµένες ζωντανά στη µνήµη µας, αλήθεια, πώς τις µετράµε; Μπορείνα µετρηθεί η διάρκεια του χρόνου έξω από ένα χειρουργείο; Μετριέται ο χρόνος την ώρα των τύψεων; Πώς αντηχούν οιήχοι του ρολογιού στο έρηµο σπίτι, µετά την απώλεια αγαπηµένου µας προσώπου; Ποια σηµασία έχει ο χρόνος όταν το παιδί µας φεύγει για πάντα από κοντά µας;

Ώρες απραξίας, στο θάλαµο ενός νοσοκοµείου! Ώρες αγωνίας περιµένοντας τα αποτελέσµατα µιας ιατρικής εξέτασης. Κι από την άλλη να τρέχεις να προλάβεις– είναι βαρυφορτωµένο το καθηµερινό πρόγραµµα - µη και περάσει η ώρα! Ώρες ατελείωτες δουλειάς που οδηγούν στην επιτυχία, ήσυχες ώρες που απολαµβάνουµε µε την οικογένειά µας.

Ειδικά για την γυναίκα, ο χρόνος έχειδιαφορετική αξία: Μπορεί να προσδιοριστεί µε το µέγεθος της στιγµής: όταν η παιδούλα γίνεται γυναίκα, όταν η γυναίκαγίνεται µάνα. Για τη γυναίκα ο χρόνοςχάνει σε διάρκεια, κερδίζει όµως σε βάθος. Είναι η στιγµή της πρώτης ρυτίδας, της πρώτης άσπρης τρίχας.

Πώς να µετρηθούν τα χρόνια που περνούν άδεια, όταν ζούµε στο περιθώριο της ζωής, στα γήινα, στα φθαρτά, µακριά από τα όνειρα για έναν ωραίο σκοπό; Χρόνιαχωρίς έναν οδηγητικό, παρηγορητικό λόγο,χωρίς προσφορά στο συνάνθρωπο. Χρόνια δηµιουργίας, χρόνια πολέµου. Μπορεί ο Σεπτέµβρης του ’22 να εξισωθεί και να µετρήσει όσο ένας οποιοσδήποτε άλλος Σεπτέµβρης; Τι σηµασία έχει πόσες µέρες είχε ο χειµώνας του ’41 ή ο Αύγουστος του’74 ;

Ο Αϊνστάιν υποστήριζε πώς ο χρόνος δεν υπάρχει. Απλά δηµιουργήθηκε για να εξυπηρετεί τις ανάγκες µας. ∆εν περνά λοιπόν ο χρόνος, εµείς περνάµε. Κι εκείνος µας παρακολουθεί. Τότε πώς µετριέται η ζωή; Με ποια σταθµά µετριέται το νόηµά της; Η ζωή µετριέται µε όσα αφήσαµε πίσω µας, µε όσες µνήµες, όσα έργα κατακτήσαµε µε πόνο και τα κληροδοτήσαµε στις επόµενες γενιές. Η ζωή µετριέται µε το περιεχόµενό της: το πλάθουν οι µικρές και µεγάλες χαρές, οιώρες της πίκρας και του πόνου, αγιασµένες από το µύρο της καρδιάς, τα δάκρυα. Η ζωή µετριέται και µετράει από το κατά πόσο η σκέψη µας στρέφεται όχι στα φθαρτά, όχιστα µέγαρα, όπου είµαστε αµετάκλητοι ενοικιαστές, αλλά σε ένα ταπεινό στάβλο. Η ζωή µετριέται από όσα µε κόπο και αξιοπρέπεια πετύχαµε, από την πίστη, την ελπίδα και τα ιδανικά που µας στηρίζουν στις ώρες της δοκιµασίας. Μετράει από τις αναµνήσεις µας, από όσα προσφέραµε σε φίλους καρδιακούς και περιστασιακούς. Η ζωή µετριέταιµε τις µέρες που απαλλαχτήκαµε από τον εγωκεντρισµό µας και προσφέραµε στο συνάνθρωπο ό,τι θέλαµε για τον εαυτό µας.

«Βλέπετε ουν πως ακριβώς περιπατείτε, µη ως άσοφοι, αλλ’ ως σοφοί εξαγοραζόµενοιτον καιρόν», διαµηνύει ο Απόστολος Παύλος. «Πρέπει να δρας σαν να είναι η τελευταία σου µέρα», γράφει ο Ρωµαίος αυτοκράτορας Μάρκος Αυρήλιος. Είθε τις µεγάλες αυτές αλήθειες να τις ενστερνιστούµε όλοι καιιδίως οι νέοι µας, ώστε να µη «σκοτώνουν» το χρόνο τους µε άσκοπες δραστηριότητες η ζώντας µέσα στην νωχέλεια και την απραξία, γιατί, όπως λέει ο ποιητής: