Κάθε 1η Απριλίου οι απανταχού Ελληνοκύπριοι εορτάζουν την έναρξη του Απελευθερωτικού Αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α [Ελληνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών], του 1955-59 εναντίον της Αποικιοκρατικής Μ. Βρετανίας, με μεγαλοπρέπεια και βαθειά συγκίνηση. Εκείνη τη μέρα όταν οι καμπάνες των εκκλησιών ήχησαν χαρμόσυνα από τον Απόστολο Ανδρέα έως και τα χωριά της Τυλληρίας, για χάρη της μαγικής εκείνης λέξης που λέγεται ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, αποδεικνύοντας ακόμη μια φορά, « ότι του Έλληνα ο τράχηλος ζυγό δεν υπομένει».
Δεν είναι καθόλου εύκολο να περιγράψει κανείς με λόγια τον ενθουσιασμό, την αυταπάρνηση και τη τάση για αυτοθυσία των αγωνιστών και όχι μόνο, της ηρωικής εκείνης περιόδου του 1955-59. Ο Γρηγόρης Αυξεντίου πολέμησε ολομόναχος τους Άγγλους στρατιώτες στο κρησφύγετό του κοντά στη Μονή του Μαχαιρά, οι οποίοι τον περικύκλωσαν και επειδή δεν μπόρεσαν να τον συλλάβουν, τον έκαψαν ζωντανό, αφήνοντας ένα Αθάνατο μέσα στην απέραντη αιωνιότητα.
Ο μαθητής της 6ης γυμνασίου, Ευαγόρας Παλληκαρίδης, «επήρε μια ανηφοριά επήρε μονοπάτια να βρει τα σκαλοπάτια που παν στη λευτεριά», αφήνοντας να διαφανεί ο μεγάλος του πόθος και λαχτάρα ότι η πιο όμορφη μέρα της ζωής του, ήταν τα μεσάνυχτα της 13ης Μαρτίου 1957 όταν οδηγείται στην αγχόνη των Φυλακών της Λευκωσίας, παραμένοντας ένας ακόμη Αθάνατος μέσα στην απέραντη αιωνιότητα.
Η περίοδος του 1955-59 υπήρξε ένα συνεχές «πανηγύρι» για τους Έλληνες Κύπριους. Κάθε βουνό και κάθε ράχη και ένα κρησφύγετο ανταρτών, τους οποίους περιέθαλπαν τα γύρω χωριά, σαν να ήταν δικά τους παιδιά. Οι κάτοικοι των χωριών αυτών, ένοιωθαν μια ηθική υποχρέωση αλλά και δέος για να προστατεύσουν αυτούς τους νέους που θυσίασαν τα πάντα επιλέγοντας να ζουν άλλοτε σε ένα αχυρώνα και άλλοτε στα κατάβαθα της γης. Άνισες μάχες στο Λιοπέτρι, στο Τρόοδος, στον Πενταδάκτυλο, σε ράχες, σε χωματόδρομους.
Οι μαθητές των γυμνασίων παίζουν το δικό τους ιδιαίτερο ρόλο. Δεν γνωρίζουν τι θα πει φόβος. Βγαίνουν στους δρόμους, στις ταράτσες των σχολείων και πετροβολούν τανκς και περιπολικά οπλισμένων Τούρκων Επικουρικών και άγριων Μαυροσκούφιδων. Πετάνε προκηρύξεις της Ε.Ο.Κ.Α και μεταφέρουν οπλισμό μαζί με τα βιβλία τους.
Όλη η Κύπρος ένας ξεσηκωμός και ένας πόθος. «Ελευθερία ή θάνατος». Όλη η Μεγαλόνησος ένα ακόμη 1821. Ένα ακόμη έπος του 1940.
Ο στόχος δυστυχώς του Απελευθερωτικού Αγώνα των Κυπρίων, δεν επετεύχθη. Το μισό σχεδόν νησί στενάζει κάτω από το ζυγό ενός χειρότερου κατακτητή, αναμένοντας υπομονετικά το λυτρωμό.
Θωρώ τον Πενταδάκτυλον που στέκει πικραμμένος.
Με τους αλύσους τους χοντρούς σαν τον ληστήν δεμμένος
