«Τελειωθείς ἐν ὀλίγῳ ἐπλήρωσε χρόνους μακρούς. Ἀρεστή γάρ ἦν Κυρίῳ ἡ ψυχή αὐτοῦ». Μέ αὐτά τά λόγια παρμένα ἀπό τή Σοφία τοῦ Σολομῶντος ἀποχαιρέτησε πρό εἴκοσι ἐτῶν ὁ ἀείμνηστος Ἀρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Α τόν μακαριστόν π. Παῦλον (κατά κόσμον Βενέδικτον) Ἐγγλεζάκην, τόν λαμπρόν θεολόγον καί πιστόν διδάσκαλον μαθητήν τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ. Ἄριστος γνώστης τῶν Ἁγίων Γραφῶν, ὁ ἀείμνηστος π. Παῦλος δίδασκε μέ ἀκρίβεια καί ἑρμήνευε ὀρθά τά νοήματα τοῦ Εὐαγγελίου ὀρθοτομῶν τόν λόγον τῆς τοῦ Χριστοῦ ἀληθείας. Ταυτόχρονα προσπαθοῦσε νά ἐφαρμόζει τό Εὐαγγέλιο στή ζωή του: «Ὅστις ποιήσει καί διδάξει, οὗτος μέγας κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν».
Καθοριστική γιά τή ζωή του καί τήν ἐξέλιξή του ὑπῆρξε ἡ συνάντησή του μέ τόν μακαριστό Γέροντα Σωφρόνιο, μαθητή τοῦ ἁγίου Σιλουανοῦ καί ἱδρυτῆ τῆς Μονῆς τοῦ Τιμίου Προδρόμου στό Ἔσσεξ τῆς Ἀγγλίας. Πέραν τῶν λαμπρῶν ἀκαδημαϊκῶν σπουδῶν καί τῆς ἐπιστημονικῆς ἐνασχόλησής του μέ τά θεολογικά καί ἱστορικά γράμματα (τοῦτο μαρτυροῦν καί τά ἐκδεδομένα κείμενά του), ὁ π. Παῦλος ἐντρύφησε στήν πνευματική ζωή μέ τήν καθοδήγηση τοῦ Γέροντος Σωφρονίου, ὁ ὁποῖος τοῦ ἔδωσε καί τό μοναχικό σχῆμα καί τό ὄνομα «Παῦλος».
Ἐπιδόθηκε μεταξύ ἄλλων στή μελέτη τῆς ἱστορίας τῆς Ἐκκλησίας Κύπρου τῶν συγγραμμάτων τοῦ Ἁγίου Νεοφύτου τοῦ Ἐγκλείστου. Εἰδικότερα ἡ φράση τοῦ ἁγ. Νεοφύτου «Ἀγαθόν ὑπέρτερον παντός ἀγαθοῦ φόβος Θεοῦ καί μνήμη θανάτου» εἴχε ἐφαρμογή στή ζωή του». Ἄλλωστε ἡ μακρά ἀσθένεια τοῦ καρκίνου καλλιεργοῦσε σ᾽αὐτόν τή μνήμη θανάτου, τόν ὁποῖον ἀντιμετώπιζε καρτερικά καί προετοιμασμένα, παρά τούς πολλούς πόνους. Εἶχε μάλιστα τή γενναιότητα καί τό θάρρος νά μειώσει τή δόση τῆς μορφίνης, γιά νά ἔχει διαύγεια, οὕτως ὥστε νά μπορέσει νά ὁλοκληρώσει τό συγγραφικό του ἔργο. Ἦταν τόσο μεγάλος ὁ πόνος πού μᾶς εἶπε μιά μέρα «δέν ἤξερα ὅτι ὑπῆρχε τόσος πόνος πάνω στή γῆ». Μάλιστα ἕνα βράδυ γύρω στίς τρεῖς τό πρωΐ τηλεφώνησε στόν γνωστό Γέροντα Πορφύριο, γιά νά τοῦ πεῖ ὅτι δέν ἀντέχει ἄλλο καί προσεύχεται νά τόν πάρει ὁ Θεός», γιά νά λάβει τήν ἀπάντηση ἀπό τόν ἅγιο Γέροντα: «Νά λές μόνο "γεννηθήτω τό θέλημά Σου"». Ὁ π. Παῦλος πίστευε ὅτι δέν εἶχε τό δικαίωμα νά παρακαλεῖ νά γίνει καλά ὅταν ἔβλεπε τόσα παιδιά νά πεθαίνουν ἀπό τήν πείνα, τούς πολέμους κλπ.
Τέλος, ὡσάν νά εἶχε πληροφορία ἀπό τόν Θεό γιά τόν ἐπικείμενο θάνατό του, τήν προηγούμενη μέρα, ἀφοῦ ἔδωσε τίς τελευταῖες ὁδηγίες γιά τήν κηδεία του καί τίς μεταθανάτιες ἐκδόσεις τῶν ἔργων του, ἀποχαιρέτησε κάποια προσφιλῆ του πρόσωπα καί ἔδωσε τήν τελευταῖα εὐλογία στά πνευματικά του τέκνα. Ὁ πρόωρος θανατός του ἄφησε δυσαναπλήρωτο κενό μέχρι σήμερα, ἀλλά «πολιά ἐστί φρόνησις ἀνθρώποις καί… βίος ἀκηλίδωτος».
Ἀξιοσημείωτο ἀπό τή θαυμαστή ζωή τοῦ μακαριστοῦ π. Παύλου εἶναι καί τό ἑξῆς: Ἐνῶ θλιβόταν ἐπειδή δέν θά προλάμβαινε νά ὁλοκληρώσει λόγῳ προώρου θανάτου τό ἔργο του καί μάλιστα τό συγγραφικό, ὡς γνήσιος μαθητής τοῦ Εὐαγγελίου ἀναγνώριζε ὅτι τό πιό σημαντικό εἶναι ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ καί ἡ σωτηρία τῆς ψυχῆς του. Αὐτό μαρτυροῦν τά τελευταῖα γραπτά του λόγια ἀπό τήν Εἰσαγωγή τοῦ ἔργου «Εἴκοσι μελέται διά τήν Ἐκκλησίαν Κύπρου» πού ἔδωσε ἐντολή νά ἐκδοθεῖ μετά τό θάνατό του: «Δίνω ὅ,τι ἔχω. Ἐπιεικής ἄς εἶναι ὁ ἀναγνώστης. Ὁ χρόνος ὑπῆρξε σύντομος, οἱ καιροί δυσμενεῖς, τό ἔργον πάρεργον. Ἔπραξα ὅ,τι ἠμποροῦσα. Διαφορετικά καί ἐγώ ἤθελα. Ἀλλά ποίαν σημασίαν ἔχει τελικῶς αὐτό; Ἑνός ἐστι χρεία, Κύριε!»
